Phú Dưỡng Là Gì? Nguyên Nhân Và Hậu Quả Của Hiện Tượng Phú Dưỡng?

Hiện tượng phú dưỡng gây ra nhiều ảnh hướng tới môi trường nước cũng như đời sống của sinh vật, vậy nguyên nhân và cách giải quyết tình trạng này như thế nào? Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc xung quanh chủ đề này.

I. Phú dưỡng là gì?

Phú dưỡng là kết quả của việc ao ngòi, sông hồ tiếp nhận một lượng quá lớn các nguồn thải chứa các chất dinh dưỡng như nitơ và phospho, vượt quá khả năng tự điều hòa của hệ thống nước. Sự gia tăng đáng kể trong lượng nguồn thải chất dinh dưỡng đã và đang diễn ra theo thời gian.

Thường, quá trình phú dưỡng diễn ra theo một khoảng thời gian kéo dài, tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm của ao, hồ. Trong quá trình này, lượng bùn và chất cặn trong nước thải dần tạo ra sự cản trở và thu hẹp diện tích mặt nước.

Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của hiện tượng này là sự xuất hiện của tảo trong nước ao. Ban đầu, chúng chỉ xuất hiện ở một vài vùng nhỏ. Sau đó, nếu không có biện pháp xử lý, toàn bộ bề mặt nước sẽ thay đổi màu sắc, trở nên đục và xanh tảo phát triển mạnh. Điều này thường đi kèm với cá chết nổi lên trên mặt nước. Gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường trầm trọng.

II. Nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng

1. Sử dụng phân bón trong trồng trọt

Phân bón là một yếu tố quan trọng trong nông nghiệp, giúp thúc đẩy quá trình phát triển của cây trồng. Do đó, nhiều người có thể có quan điểm sai lầm rằng việc sử dụng nhiều phân bón sẽ làm cho cây trồng phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, sự thực là cây trồng chỉ hấp thụ một lượng phân bón cố định. Khi lượng phân bón này vượt quá khả năng đất trong việc hấp thụ, chúng có thể trôi xuống và rửa vào các ao, hồ hoặc nguồn nước khác.

2. Xả nước thải trực tiếp ra môi trường

Nước thải sinh hoạt thường chứa lượng chất hữu cơ đáng kể. Đây bao gồm nước thải từ nhà vệ sinh, rửa bát đũa, việc làm sạch thực phẩm và chứa nhiều cặn thức ăn cũng như dầu mỡ. Hiện nay, tương tự như nhiều quốc gia đang phát triển khác, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với thách thức trong việc thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt. Đa số nước thải từ hộ gia đình vẫn được xả trực tiếp vào hệ thống thoát nước. Và từ đó, nước này thường chảy thẳng ra các ao, hồ và khu vực khác mà không trải qua quá trình xử lý thích hợp.

>> Xem thêm: Quá Trình Xử Lý Nước Thải Diễn Ra Hiệu Quả Thì Cần Xác Định Gì?

3. Nước thải chăn nuôi

Nguồn thải giàu chất hữu cơ nhất thường xuất phát từ các cơ sở chăn nuôi gia đình, đặc biệt là từ phân chăn nuôi. Phân chăn nuôi chứa lượng lớn nitơ và phospho, hai chất này thúc đẩy quá trình phú dưỡng diễn ra với tốc độ nhanh nhất.

III. Hậu quả của hiện tượng phú dưỡng

Hiện tượng phú dưỡng gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho môi trường tự nhiên và cân bằng sinh thái. Đồng thời ảnh hưởng đến con người:

1. Gây mùi hôi thối

Nước bị phú dưỡng thường bốc mùi hôi thối do mùi của nước, cá, và các sinh vật chết.

2. Mất mỹ quan

Sự chuyển màu xanh của tảo và sự phát triển dày đặc của chúng trên mặt nước gây mất mỹ quan môi trường.

3. Ảnh hưởng đến thủy sinh

Hiện tượng phú dưỡng là nguyên nhân hàng đầu làm suy giảm hệ sinh thái ven bờ và dưới nước. Ban đầu, khi các chất dinh dưỡng được bổ sung, các loài sinh vật như thực vật thủy sinh, cá và tảo sẽ phát triển mạnh. Tuy nhiên, sau một thời gian, khi lượng chất dinh dưỡng quá lớn, tảo chiếm lĩnh không gian và bao phủ mặt nước của hồ. Lớp tảo ngăn các loài sinh vật khác tiếp cận ánh sáng mặt trời và oxy. Đồng thời, các nhóm tảo mới liên tục phát triển và một phần tảo chết rồi chìm xuống tầng nước sâu hơn.

Hầu hết oxy trong nước được tiêu thụ bởi vi sinh vật. Đồng thời, tảo sử dụng hầu hết lượng oxy còn lại. Vì vậy, khi tảo phát triển trên mặt nước, các loài sinh vật khác dần dần bị thiếu oxy và chết do không đủ oxy cho quá trình hô hấp.

4. Chất lượng nước suy giảm

Dưới mặt nước, môi trường thiếu khí (thiếu oxy) được hình thành do sự phân hủy của các sinh vật thiếu khí. Trong quá trình phân hủy chất hữu cơ, các hợp chất độc hại. Ví dụ như amoniac và hydro sunfua (H2S) được tạo ra.

5. Thay đổi độ đục và màu sắc của nước

Thành phần của nước thay đổi do sự phát triển của thực vật, động vật phù du, vi sinh vật, nấm và bùn trong nước. Nước bị phú dưỡng thường trở nên không trong như ban đầu và có màu đen hoặc xám đặc trưng.

6. Nguồn phát triển vi sinh vật, ruồi muỗi và bệnh tật

Điều này tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của nhiều loài vi sinh vật gây bệnh. Người dân sống xung quanh các khu vực bị nhiễm bẩn này có thể gặp vấn đề về hô hấp và sức khỏe tổng thể. Trong trường hợp sử dụng nước ngầm, nguồn nước ô nhiễm từ ao có thể lây nhiễm vào nguồn nước ngầm và gây bệnh cho con người.

IV. Cách giải quyết hiện tượng phú dưỡng

Để giảm hiện tượng phú dưỡng và bảo vệ môi trường, nguồn nước ngọt tự nhiên và các ngành nuôi trồng thủy sản. Chúng ta cần thực hiện một số biện pháp hạn chế và đẩy lùi hiện tượng này:

1. Xây dựng trạm xử lý nước thải

Một phần lớn nguồn nước bị phú dưỡng bắt nguồn từ nước thải sinh hoạt và sản xuất. Việc xây dựng trạm xử lý nước thải hiệu quả giúp loại bỏ các chất dinh dưỡng khỏi nước thải trước khi nó được xả ra môi trường tự nhiên. Điều này cần phải được thúc đẩy và thực hiện theo quy định của pháp luật.

2. Xây dựng hầm biogas

Để xử lý nước thải từ chăn nuôi bao gồm gia súc, gia cầm, nuôi tôm và thủy hải sản, là một giải pháp quan trọng để giảm tiêu thụ các nguồn tài nguyên tự nhiên và giảm tác động xấu đến môi trường. Đây là một phương pháp thông minh để xử lý nước thải và cung cấp năng lượng tái sử dụng.

• Xử lý nước thải gia súc và gia cầm. Hầm biogas có khả năng xử lý nước thải từ gia súc và gia cầm. Bao gồm phân, nước thải nhà vệ sinh và thức ăn thừa. Nước thải này chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất hữu cơ.

• Phát triển khí biogas. Trong quá trình xử lý, các vi khuẩn anaerobic phân hủy chất hữu cơ và tạo ra khí biogas như sản phẩm phụ. Khí biogas này chứa methan và khí nitơ. Chúng có thể được sử dụng làm nguồn năng lượng cho nấu nướng và sinh hoạt.

• Giảm mùi hôi và tác động xấu đến sức khỏe. Hầm biogas giúp giảm mùi hôi từ nước thải gia súc và gia cầm, giúp cải thiện môi trường sống cho người dân sống xung quanh. Đồng thời, quá trình xử lý cũng tiêu diệt các vi khuẩn có hại trong nước thải, giảm tác động xấu đến sức khỏe.

• Giảm tác động phú dưỡng. Bằng cách loại bỏ chất dinh dưỡng khỏi nước thải, hầm biogas giúp giảm nguy cơ tác động phú dưỡng đối với môi trường tự nhiên và nguồn nước ngọt.

V. Kết luận

Trên đây là chia sẻ của chúng tôi về hiện tượng phú dưỡng cũng như nguyên nhân, hậu quả của nó và cách giải quyết. Nếu bạn còn thắc mắc gì, hãy liên hệ ngay với Green Water để được tư vấn và giải đáp.

Thông tin liên hệ :

CÔNG TY TNHH GREEN

Trụ sở Hà Nội: Tầng 2 Tòa J, 226 Vạn Phúc, phường Liễu Giai, quận Ba Đình, Hà Nội

• Điện thoại: 024 3514 8260

• Hotline: 032 844 8880

• Email: admin@greenwater.com.vn

Chi nhánh HCM: 82 Nguyễn Bá Tuyển - Phường 12 - Q.Tân Bình - Tp.Hồ Chí Minh

• Hotline: 0931 112 900

• Email: admin@greenwater.com.vn