Trong quá trình công nghiệp hóa, ô nhiễm nguồn nước ngày càng nghiêm trọng, đòi hỏi hệ thống xử lý nước thải hoạt động hiệu quả. Trong đó, bể lắng hóa lý đóng vai trò quan trọng, giúp loại bỏ các chất rắn lơ lửng và tạp chất khó xử lý bằng sinh học. Vậy bể lắng hóa lý là gì và hoạt động thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau.

Khái niệm bể lắng hóa lý
Bể lắng hóa lý là một công trình xử lý trung gian, ứng dụng các phản ứng hóa học và quá trình vật lý để loại bỏ tạp chất khỏi nước thải. Cụ thể, bể sử dụng các hóa chất tạo phản ứng keo tụ - tạo bông, giúp các chất rắn lơ lửng kết dính lại thành khối lớn hơn và dễ dàng lắng xuống đáy bể nhờ trọng lực.
So với bể lắng thông thường (dựa hoàn toàn vào cơ chế cơ học), bể lắng hóa lý có hiệu quả cao hơn trong việc xử lý các tạp chất khó lắng, màu, dầu mỡ và kim loại nặng.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bể lắng hóa lý
Để hiểu rõ vai trò của bể lắng hóa lý, chúng ta cần khám phá cách mà công trình này được thiết kế và vận hành. Từ cấu tạo cho đến nguyên lý hoạt động, mỗi chi tiết đều góp phần tạo nên hiệu quả xử lý vượt trội của bể trong hệ thống xử lý nước thải.
Cấu tạo
Một bể lắng hóa lý thường bao gồm các bộ phận chính sau:
Ngăn trộn nhanh (Rapid mix): Nơi hóa chất được đưa vào và khuấy trộn nhanh để phân tán đều.
Ngăn phản ứng tạo bông (Flocculation): Nơi các chất keo tụ tạo thành bông cặn lớn.
Ngăn lắng: Nơi các bông cặn lắng xuống đáy nhờ trọng lực.
Hệ thống thu gom bùn: Gom và đưa bùn đi xử lý riêng.
Ống thu nước sạch: Thu phần nước đã được xử lý ra ngoài.
Nguyên lý hoạt động
Quá trình xử lý trong bể lắng hóa lý diễn ra theo 3 bước:
Keo tụ: Hóa chất (như PAC, phèn nhôm, phèn sắt) được đưa vào để trung hòa điện tích của các hạt lơ lửng, phá vỡ liên kết tĩnh điện giữa chúng.
Tạo bông: Thêm polymer trợ keo giúp các hạt kết dính lại thành các bông lớn hơn.
Lắng: Các bông cặn sau đó chìm xuống đáy nhờ trọng lực. Nước sạch nổi bên trên được thu gom tiếp tục xử lý.
>> Xem thêm: Cấu Tạo Bể Lọc Cát Có Gì Đặc Biệt? Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A-Z
Vai trò của bể lắng hóa lý trong hệ thống xử lý nước thải
Trong quá trình xử lý nước thải, việc loại bỏ các chất ô nhiễm hiệu quả là điều kiện tiên quyết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Bể lắng hóa lý, với khả năng xử lý các tạp chất khó lắng và khó phân hủy, đóng vai trò không thể thiếu trong chuỗi công nghệ này.
Loại bỏ hiệu quả các tạp chất khó xử lý
Không phải tất cả các chất ô nhiễm đều có thể xử lý bằng sinh học. Các hạt rắn nhỏ, dầu mỡ, chất hữu cơ khó phân hủy, kim loại nặng… là những “đối tượng cứng đầu” mà chỉ công nghệ hóa lý mới giải quyết được. Bể lắng hóa lý giúp giảm đáng kể nồng độ COD, BOD, SS – những chỉ tiêu ô nhiễm quan trọng trong nước thải.
Giảm tải cho các công đoạn xử lý tiếp theo
Khi nước thải đầu vào còn nhiều tạp chất, nếu không qua bước hóa lý, các công trình xử lý sinh học phía sau sẽ quá tải và kém hiệu quả. Việc dùng bể lắng hóa lý như một bước tiền xử lý giúp giảm áp lực cho bể hiếu khí, bể kỵ khí hay bể lọc sinh học.
Ổn định chất lượng nước sau xử lý
Với khả năng loại bỏ được nhiều chất ô nhiễm, bể lắng góp phần giúp nước thải đầu ra đạt chuẩn QCVN. Điều này không chỉ có ý nghĩa về mặt môi trường mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hoạt động sản xuất của các nhà máy, khu công nghiệp.
Linh hoạt trong nhiều loại nước thải
Bể lắng có thể áp dụng cho nhiều loại nước thải khác nhau: nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt, nước thải bệnh viện, nước thải chế biến thực phẩm… Miễn là có sự điều chỉnh phù hợp về hóa chất và thiết kế bể.

Một số lưu ý khi vận hành bể lắng hóa lý
Khi vận hành bể lắng, có một số yếu tố cần lưu ý để đảm bảo hiệu quả xử lý cao và duy trì ổn định hệ thống. Những yếu tố này bao gồm việc lựa chọn hóa chất phù hợp, điều chỉnh pH chính xác, và bảo trì định kỳ.
Lựa chọn hóa chất phù hợp
Việc chọn hóa chất phải dựa trên tính chất của nguồn nước thải. Nếu chọn sai loại hoặc liều lượng không phù hợp, hiệu quả xử lý sẽ kém, thậm chí gây ra phản ứng phụ.
Điều chỉnh pH trước khi keo tụ
Nhiều hóa chất keo tụ hoạt động hiệu quả trong khoảng pH nhất định (thường từ 6 – 8). Cần đo và điều chỉnh pH trước khi đưa hóa chất vào.
Bảo trì định kỳ và thu gom bùn hợp lý
Bùn lắng dưới đáy cần được hút định kỳ để tránh bể bị tắc hoặc làm giảm hiệu suất lắng. Đồng thời, bùn sau xử lý phải được thu gom và xử lý theo đúng quy định môi trường.
>> Xem thêm: Ứng Dụng Bể Lọc Cát Nhanh Trong Xử Lý Nước: Giải Pháp Tiết Kiệm
Xu hướng ứng dụng và cải tiến bể lắng hóa lý
Ngày nay, công nghệ xử lý nước thải đang hướng đến tối ưu hóa hiệu quả - tiết kiệm chi phí - giảm diện tích. Do đó, bể lắng hóa lý cũng không ngừng được cải tiến:
Tích hợp keo tụ, tạo bông và lắng trong cùng một thiết bị.
Ứng dụng công nghệ vi bọt, hóa chất sinh học để tăng hiệu quả xử lý.
Tự động hóa hệ thống bơm hóa chất và điều khiển quá trình.
Kết luận
Bể lắng hóa lý giữ vai trò quan trọng trong xử lý nước thải. Giúp loại bỏ nhanh và hiệu quả các tạp chất khó xử lý. Việc đầu tư đúng vào thiết kế và vận hành bể sẽ nâng cao hiệu quả xử lý, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH GREEN
Trụ sở Hà Nội: Tầng 2 Tòa J, 226 Vạn Phúc, phường Liễu Giai, quận Ba Đình, Hà Nội
- Điện thoại: 024 3514 8260
- Hotline: 032 844 8880
- Email: admin@greenwater.com.vn
Chi nhánh HCM: 82 Nguyễn Bá Tuyển - Phường 12 - Q.Tân Bình - Tp.Hồ Chí Minh
- Hotline: 0931 112 900
- Email: admin@greenwater.com.vn