Than hoạt tính là gi? Tác dụng của than hoạt tính trong lọc nước

Nhắc đến các ứng dụng xử lý nước, lọc không khí, khử mùi,... thì bạn không thể bỏ qua sản phẩm than hoạt tính - một sản phẩm có nguồn gốc 100% từ thiên nhiên. Vì sao lại như vậy?

Để tìm ra lời giải đáp cho những thắc mắc này hãy cùng công ty hóa chất Green tìm hiểu những thông tin về than hoạt tính, đặc biệt là những công dụng của than hoạt tính trong xử lý nước, lọc nước gia đình nhé nhé!

Than hoạt tính và những công dụng thần kỳ trong lọc nước - xử lý nước

Than hoạt tính là gì? (What is Activated Carbon)

Than hoạt tính hay còn được gọi là Activated Carbon là một sản phẩm được tạo ra sau quá trình hoạt hóa tại nhiệt độ rất cao, khoảng 800 đến 1000 độ C trong môi trường yếm khí. Nhờ quá trình này mà than hoạt tính có cấu trúc rỗng, với hàng nghìn, hàng vạn lỗ nhỏ li ti giúp tăng một lượng lớn diện tích bề mặt. Do đó, than hoạt tính có khả năng hấp thụ và loại bỏ các chất cặn bẩn, chất độc hại rất tốt.

Than hoạt tính được làm một 100% từ những nguyên liệu tự nhiên: gáo dừa, tre, vỏ trấu,... Tuy nhiên gáo dừa và tre tươi luôn là 2 nguyên liệu chính để sản xuất than hoạt tính. Và nó có thành phần chủ yếu là carbon vô định hình ở thể graphit kết hợp với rất nhiều nguyên tố hóa học như: Silic, hydro, lưu huỳnh,...

Than hoạt tính là một trong các vật liệu lọc nước giếng khoan, lọc nước gia đình tốt nhất hiện nay. Ngoài than hoạt tính, còn có cát thạch anh, cát mangan,... Bạn có thể tham khảo bài viết: Các loại vật liệu lọc nước giếng khoan tốt để hiểu rõ hơn về chúng nhé

Than hoạt tính được sản xuất từ nguyên liệu gì?

Như Green đã nói, than hoạt tính được làm 100% từ những nguyên liệu tự nhiên như: Gáo dừa, vỏ trấu, tre, gỗ, than đá,... Mà nhắc đến gáo dừa thì bạn không thể bỏ qua tỉnh Bến Tre - tỉnh thành được coi là "vựa dừa" của cả nước.

Chính vì thế từ thời xa xưa, gáo dừa được người dân Bến Tre ứng dụng rất nhiều vào trong đời sống như là: gáo dừa làm gáo múc nước, làm bát cơm, các sản phẩm trang trí, thủ công mỹ nghệ.

Và đến ngày nay, con người đã biết tận dụng gáo dừa để làm than gáo dừa nhằm thay thế các loại than hoa, than tổ ong có nhiều khí độc. Đặc biệt, gáo dừa còn được sử dụng để sản xuất ra than hoạt tính.

Lịch sử của than hoạt tính 

Để hiểu rõ hơn về than hoạt tính cũng như công dụng của than hoạt tính trong đời sống, các bạn hãy cùng Green đi tìm hiểu dòng thời gian của than hoạt tính nhé:

- Những năm trước công nguyên (TCN)

Than hoạt tính được sử dụng lần đầu tiên vào năm 3750 TCN, khi đó người Ai Cập sử dụng than hoạt tính vào trong quá trình sản xuất đồ đồng. Đến năm 1500 TCN, người Ai Cập tiếp tục ứng dụng than hoạt tính trong y tế: chữa các bệnh về đường ruột, hấp thụ mùi và làm mực viết trên giấy cói.

Năm 400 TCN, người Ấn giáo và Phoenicia cổ đại đã phát hiện khả năng hấp thụ, xử lý nước của than hoạt tính nên đã ứng dụng nó vào trong lọc nước. Tới năm 50 TCN, than hoạt tính một lần nữa được ứng dụng trong y học (chữa các bệnh về động kinh, nhiễm Clo, chóng mặt).

- Năm 1700

Sau thời kỳ đen tối của các ngành khoa học, than hoạt tính một lần nữa xuất hiện vào năm 1700. Nhiều bác sĩ, nhà khoa học đã thử nghiệm để sản xuất và ứng dụng than hoạt tính trong y tế. Năm 1776, Lowitz đã có thí nghiệm chứng minh than hoạt tính có thể khử màu, khử mùi.

Điều này đã giúp cách mạng ngành công nghiệp đường phát triển mạnh mẽ, bởi lẽ than hoạt tính giúp sản phẩm đường trắng hơn so với thời điểm trước.

- Năm 1800

Tới thế kỷ 19, than hoạt tính được ứng dụng mạnh mẽ trong y học. Nó được dùng để chữa viêm loét, các bệnh đường ruột, giải độc. Đáng chú ý là năm 1862 Frederick Lipscombe đã mở đường cho các ứng dụng của than hoạt tính, đặc biệt là dùng than hoạt tính để làm vật liệu lọc nước.

- Thế kỷ XX

Thời điểm này, than hoạt tính được sản xuất theo quy mô công nghiệp với mục đích sử dụng trong cách ngành công nghiệp hóa chất và thực phẩm để khử màu. 

Tới thế chiến thứ I, than hoạt tính được sử dụng để làm mặt nạ phòng độc cho lính Mỹ đeo với mục đích tránh hít phải khí độc.

- Hiện tại

Ngày nay, than hoạt tính được ứng dụng trong rất nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Nó có mặt ở hầu hết các bệnh viện, phòng khám và được sử dụng hàng ngày.

Nó còn được dùng trong các ngành công nghiệp như giặt khô, dược phẩm, loại bỏ dầu mỡ, chế biến thực phẩm,...

Ngoài ra, than hoạt tính còn được ứng dụng trong quá trình lọc nước tinh khiết, nước sinh hoạt, nước thải công nghiệp, nước thải y tế, bệnh viện, phòng khám,... Đặc biệt, than hoạt tính còn có công dụng trong làm đẹp nữa đó.

Phân loại than hoạt tính

Dựa theo nhu cầu và ứng dụng, Than hoạt tính được phân chia thành 3 loại chủ yếu, đó là:

1. Than hoạt tính dang bột (Powdered Activated Carbon – PAC):

Than hoạt tính dạng bột có tên tiếng anh là Powdered Activated Carbon - là sản phẩm được sản xuất từ gáo dừa bằng phương pháp hoạt thóa ở nhiệt độ 900 - 1000 độ C. Loại than hoạt tính này sẽ được nghiền nhỏ thành bột mình, có kích thước dao động tù 0.2 - 0.5mm.

Ưu điểm của than hoạt tính dạng bột là giá thành thấp và tính linh hoạt khi sử dụng. Vì được nghiền thành bột nên than hoạt tính dạng bột có khả năng hấp thụ nước rất tốt do có bề mặt tiếp xúc rất lớn.

Nó thường được sử dụng để lọc mùi, lọc màu và xử lý những chất hữu cơ có trong nước. Tuy nhiên do tính chất dễ bị rửa trôi và không ổn định nên than hoạt tính dạng bột chủ yếu được sử dụng dưới dạng bổ trợ ở các hệ thống xử lý nước phèn công nghiệp hay sử dụng màng lọc RO.

Ngoài ra, than hoạt tính dạng bột còn được ứng dụng trong làm đẹp như các loại mặt nạ làm đẹp, kem đánh răng. Hay sử dụng để lọc nước, làm nguyên liệu trong các ngành chế biến.

Ví dụ: Mặt nạ than hoạt tính, kem đáng răng than hoạt tính, kem than hoạt tính,....

2. Than hoạt tính dạng hạt (Granular Activated Carbon – GAC):

Than hoạt tính dạng hạt có có kích thước từ 0.2 - 5mm nên chúng có ưu điểm là cứng hơn và bền hơn so với than hoạt tính dạng bột. Chúng được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống lọc nước máy hay xử lý nước phèn gia đình bởi vì chúng có khả năng hấp thụ chất độc hại rất tốt và khi bẩn có thể rửa, tái sử dụng lại nhiều lần. Đây là lý do mà than hoạt tính dạng hạt được nhiều gia đình và người tiêu dùng ưa chuộng.

Ngoài ra, than hoạt tính dạng bột có thể lọc mùi, xử lý nước nhiễm bẩn… nhưng hiệu quả lọc phụ thuộc khá nhiều vào tốc độ dòng nước, nếu tốc độ dòng nước quá lớn mà không có cách hãm thì hiệu quả sẽ không cao. 

3. Than hoạt tính dạng khối (Solid Block Activated Carbon – SBAC):

Là cấu trúc than tốt nhất và lọc nước hiệu quả nhất đang sử dụng rộng rãi hiện nay. Khi dòng nước chảy qua khối than hoạt tính vững chắc, các tạp chất bẩn sẽ bị giữ lại và dòng nước đi qua sạch sẽ. Khối than hoạt tính cũng bảo đảm được sự rắn chắc, độ bền sử dụng cao và tăng hiệu suất của toàn bộ hệ thống lọc.

Cơ chế hoạt động của than hoạt tính

Cơ chế hoạt động của than hoạt tính cực kỳ đơn giản, nó sẽ hoạt động theo 2 cơ chế lọc chính là:

⇒ Lọc cơ học vật lý: Giúp loại bỏ các hạt, tạp chất bẩn trong nước khi đi qua lõi lọc nhờ các lỗ nhỏ li ti trong cấu trúc than.

⇒ Lọc hút bám: Bề mặt phân tử than sẽ thu hút các chất hóa học, tạp chất hòa tan trong nước và giữ chúng nằm lại bên trong lõi lọc. Với đặc tính “không hút nước” nhưng “hấp thụ dầu mỡ”, than hoạt tính có tác dụng mạnh với rất nhiều loại hóa chất chứa Clo, Benzen hay các hóa chất công nghiệp hòa tan trong nước.

Cơ chế hoạt động của than hoạt tính - ảnh minh họa

Công dụng của than hoạt tính lọc nước - xử lý nước

Hiện nay, than hoạt tính được sử dụng rất nhiều trong quá trình xử lý nước và nó đã đem lại hiệu quả tích cực, góp phần giảm thiểu tình thiếu nguồn nước sạch, giúp sức khỏe của người dân được đảm bảo hơn. Tác dụng của than hoạt tính cụ thể như:

⇒ Loại bỏ tạp chất, cặn bẩn để tạo độ trong cho nước

⇒ Khử mùi tanh trong nước - than hoạt tính trở thành một trong những vật liệu lọc nước giếng khoan không thể thiếu

⇒ Hấp thụ các tạp chất, hữu cơ hòa tan, chất độc hại

.⇒ Loại bỏ các cặn bẩn có kích thước lớn

⇒ Gây ức chế, ngăn ngừa và loại bỏ những vi khuẩn có khả năng gây hại đến con người

⇒ Loại bỏ được một phần lượng kim loại nhẹ tồn tại trong nước.

⇒ Được đánh giá là vật liệu lọc hồ cá, bể cá hiệu quả, tiết kiệm chi phí nhất

1. Tác dụng của than hoạt tính lọc nước trong công nghiệp

Nước thải là nước đã qua sử dụng trong sinh hoạt, công nghiệp hay ý tế. Chính vì thế, nước thải có chứa rất nhiều chất độc hại như BOD, COD, kim loại nặng, tạp chất vô cơ, hữu cơ, vi khuẩn, virus... nên nếu áp dụng trực tiếp than hoạt tính để xử lý nước thải thì hiệu quả sẽ không được cao.

Do đó, người ta thường dùng than hoạt tính kết hợp với một số công nghệ để nâng cao hiệu quả xử lý nước thải. Green có thể lấy một vài ví dụ mà Công ty TNHH Green đã áp dụng cho các xí nghiệp: Công nghệ xử lý nước thải MBBR, xử lý nước thải bằng công nghệ sinh học, v...v...

Nếu bạn quan tâm các hệ thống xử lý nước thải công nghiệp thì bạn có thể tham khảo bài viết: Tổng hợp các hệ thống xử lý nước thải công nghiệp

Công dụng của than hoạt tính lọc nước - xử lý nước thải

2. Công dụng của than hoạt tính lọc nước giếng khoan, hồ cá, bể cá

Với khả năng hấp thụ cao, than hoạt tính được dùng trong lọc nước, xử lý nước giếng khoan, bể cá, hồ cá cho các hộ gia đình. Đặc biệt khi sử dụng than hoạt tính làm nguyên liệu tạo bể lọc nước giếng khoan.

Và bài viết Cách làm bể lọc nước giếng khoan bằng than hoạt tính sẽ giúp bạn tự xây dựng bể lọc nước bằng than hoạt tính đơn giản mà hiệu quả nhất

Than hoạt tính lọc nước làm bể xử lý nước giếng khoan - Ảnh minh họa

Một số công dụng khác của than hoạt tính

Ngoài những công dụng của than hoạt tính lọc nước, xử lý nước thì nó còn có tác dụng làm đẹp, làm trắng răng, khử mùi,...:

1. Tác dụng của than hoạt tính trong làm đẹp, làm trắng răng

Nếu chị em nào muốn chăm chút cho sắc đẹp của mình thì mặt nạ than hoạt tính và kem đánh răng bằng than hoạt tính là sản phẩm mà bạn không thể bỏ qua. Chỉ với một chút than hoạt tính, bạn sẽ có được làn da mịn màng, căng bóng vì than hoạt tính có khả năng loại bỏ bã nhờn, bụi bẩn, mụn hay những mảng bám ố vàng có trên răng.

Than hoạt tính ứng dụng trong làm đẹp, làm trắng - ảnh minh họa

• Công thức làm đẹp bằng than hoạt tính

Muốn làm đẹp da bằng than hoạt tính bạn cần phải thực hiện ư bước dưới đây:

Chuẩn bị: 1 thìa than hoạt tính dạng bột đã được hoạt hóa, 2 thìa sữa chưa, nha đam, nước hoa hồng

Các thực hiện: Đầu tiên bạn phải trộn đều những nguyên liệu đã chuẩn bị với nhau. Sau đó, bạn hãy xông hơi mặt với nước nóng để làm giãn nở lỗ chân lông ở trên mặt. Khi đã xông hơi xong, bạn hãy thoa đều hỗn hợp nên và để khoảng 15 phút rồi rửa sạch bằng nước lạnh hoặc mát. Với cách này thì bạn nên áp dụng 2 lần/ tuần thôi nhé.

• Than hoạt tính làm trắng răng

Chuẩn bị: 1 thìa than hoạt tính dạng bột, mịn, 1/2 thìa muối, 1 thìa dầu dừa.

Cách thực hiện: Trộn đều nguyên liệu, sau đó đun sôi đến khi thu được hỗn hợp sánh, sền sệt thì dùng bản chải đánh răng như bình thường là OK

2. Than hoạt tính có tác dụng khử mùi, hút ẩm, lọc không khí

Thông thường, khi phòng ngủ, phòng bếp, tủ lạnh của gia đình bị hôi, ẩm mốc bạn có thể sử dụng than hoạt tính để khử mùi chúng. Tuy nhiên nếu đơn giản chỉ đặt than hoạt tính vào và để chúng tự khử mùi thì hiệu quả sẽ không được cao. Mà bạn nên sử dụng máy lọc không khí đã có tích hợp than hoạt tính ở bên trong.

Lúc này than hoạt tính sẽ phát huy hết khả năng của nó. Hoặc nếu bạn không muốn sử dụng máy lọc không khí vì một vài lý do nào đó thì bạn cũng có thể sử dụng trực tiếp than hoạt tính bằng cách: Đặt than hoạt tính vào lọ hoặc cho vào túi vải nhỏ rồi đặt chúng vào vị trí có mùi hôi, ẩm mốc.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng than hoạt tính để khử mùi xe hơi, máy lạnh, nhà vệ sinh,...

Túi than hoạt tính dùng để lọc không khí, khử mùi, hút ẩmg của than hoạt tính trong y tế

3. Ứng dụng của than hoạt tính trong y tế

Than hoạt tính ngoài tác dụng xử lý nước thải y tế, nó còn được sử dụng để chữa bệnh nhất là chữa những ca ngộ độc thức ăn. Không chỉ như vậy, than hoạt tính còn được dùng để sản xuất ra nhiều loại thuốc như: Thuốc Carbongast (trị đau dạ dày), Carbotrim (trị ngộ độc thức ăn),...

Những yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả của than hoạt tính

Để than hoạt tính lọc nước đạt hiệu quả tốt nhất, bạn cần đảm bảo:

⇒ Cấu trúc vật lý của lõi lọc, ví dụ: kích thước phân tử than, diện tích tiếp xúc bề mặt với tạp chất…

⇒ Tính chất của nguồn nước cần lọc

⇒ Thành phần hóa học của các tạp chất trong nước

⇒ Nhiệt độ và độ pH của nước lọc

⇒ Thời gian tiếp xúc giữa than lọc với nước trong đó tốc độ dòng nước là yếu tố rất quan trọng

Bên trên là những gì liên quan đến than hoạt tính và công dụng của than hoạt tính trong xử lý nước. Hy vọng nó sẽ hữu ích với bạn. Nếu bạn có nhu cầu mua than hoạt tính thì bạn có thể mua tại đây: https://greenwater.com.vn/vat-lieu-loc-nuoc.html