Rác Thải Nhựa Là Gì? Thực Trạng, Tác Hại & Các Giải Pháp

Rác thải nhựa đang là một trong những vấn nạn về ô nhiễm môi trường. Những con số đáng báo động về tình trạng rác thải nhựa hiện nay cho thấy đây thực sự nó là một vấn đề cần được quan tâm và xử lý.  Vậy Rác thải nhựa là gì? Ô nhiễn trắng là gì? Để giải đáp các thắc mắc này, hãy cùng Greenwater.com.vn tìm hiểu qua nội dung bài viết!

1. RÁC THẢI NHỰA LÀ GÌ?

Rác thải nhựa là những sản phẩm nhựa sau khi sử dụng sẽ được thải ra môi trường như: túi nhựa, chai nhựa, ống hút nhựa hoặc các loại chất dẻo tổng hợp... đặc điểm của loại rác thải này là thời gian phân hủy cực kì lâu, có thể lên tới hàng trăm, hàng nghìn năm.

Hiên nay, rác thải nhựa gây nên tình trạng ô nhiễm nặng nề cho đất đai, đường thủy và đại dương. Nhiều cuộc khảo sat cho thấy, mỗi năm có tới 1,1 - 8,8 triệu tấn rác thải nhựa vào biển gây lên tình trạng ô nhiễm môi trường biển cực kì nghiêm trọng.

2. NHỮNG CON SỐ ĐÁNG BÁO ĐỘNG VỀ RÁC THẢI NHỰA

2.1 Thực trạng của toàn thế giới

Theo thống kê, mỗi năm thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa và nó gần tương đương với trọng lượng của toàn bộ dân số toàn cầu, một con số thực sự kinh khủng. Ngoài ra, theo báo cáo của chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc năm 2018, mỗi năm thế giới dùng khoảng 500 tỷ túi nhựa, trong có có hơn 40% nhựa được sản xuất dùng để đóng gói. Tính từ năm 1969 đến nay, lượng nhựa tiêu dùng đã tăng gấp 20 lần và dự báo còn tăng nhanh theo cấp số nhân trong tương lai.

Cũng theo thống kê, hiện nay thế giới đang phải đối mặt với 9,1 tỷ tấn rác thải nhựa tích tụ trên trái đất. Do vậy, giới phân tích đã đánh giá "nếu nhịp độ sử dụng sản phẩm nhựa tiếp tục tăng như hiện nay thì sẽ có thêm khoản 33 tỷ tấn nhựa được sản xuất vào năm 2050. Và như vậy, sẽ có hơn 13 tỷ tấn rác thải nhựa bị chôn lấp trong các bãi rác hoặc đổ xuống đại dương"

Hiện nay, Trung Quốc và Indonesia đang là 2 quốc gia xả rác thải nhựa nhiều nhất ra đại dương với khối lượng lần lượt là 8,8 triệu tấn và 3,2 triệu tấn mỗi năm, chiếm tới 1/3 tổng lượng rác thải nhựa ở ngoài đại dương.

2.2. Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam

Theo số liệu từ đại diện FAO, mỗi năm Việt Nam thải ra môi trường 1,8 triệu tấn nhựa, trong đó có khoảng 730.000 tấn bị thả ra biển. Vì vậy, Việt Nam đang là quốc gia đứng thứ tư trong danh sách các quốc gia xả rác nhiều nhất trên thế giới, một con số cực kì đáng báo động.

Bình quân hàng tháng, mỗi hộ gia đình sẽ dùng và thải ra 1kg túi nilon. Đặc biệt, chỉ tính riêng 2 trung tâm kinh tế lớn là TP Hà Nội và TP HCM mỗi ngày đã thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa. Như vậy, nước ta cũng đang phải oằn mình để chống chịu lượng rác thải khổng lồ.

Có thể thấy, đây là một thực trạng rất đáng báo động vì nó sẽ mang lại rất nhiều hậu quả nguy hại cho sức khỏe của con em chúng ta nhiều đời sau.

3. TÁC HẠI CỦA RÁC THẢI NHỰA

Rác thải nhựa đang là một vấn đề mang tính toàn cầu bởi chúng có tác động xấu đến sức khỏe và cả môi trường sống của tất cả các loài động, thực vật.. Để hiểu rõ hơn về hậu quả mà rác thải nhựa có thể gây ra, chúng ta cùng xem chi tiết ở phần nội dung bên dưới nhé.

3.1. Đối với con người

Rác thải nhựa có thời gian phân huỷ rất lâu từ 100 - 1000 năm và trong quá trình phân huỷ đó chúng sẽ bị phân rã thành các mảnh nhựa siêu nhỏ. 

Những hạt vi nhựa (microplastic) này sẽ đi vào nguồn nước, đất, không khí, thức ăn… mà khi con người tiếp xúc, ăn phải những mảnh vi nhựa này thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe. Đây cũng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như mất cân bằng hoóc-môn, bệnh về hô hấp, bệnh về thần kinh…

Cụ thể hơn, vì chúng có kích thức nhỏ nên có thể đi qua hàng rào nhau thai cũng như máu não để đi vào đường tiêu hóa và phổi, những vị trí tiềm ẩn nguy cơ bị tổn thương. Đồng thời, các hạt nhựa có khả năng hấp phụ các vi sinh vật hay chất ô nhiễm độc hại. Khi vào cơ thể, chúng có thể gây stress oxy hóa các tế bào, dẫn đến kích hoạt nhiễm trùng, suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn quá trình nội tiết.

Ngoài ra, nhiều loại túi nilon được làm từ dầu mỏ nguyên chất khi chôn lấp sẽ ảnh hưởng tới môi trường đất và nước. Thậm chí khi đốt chúng sẽ tạo ra khí thải có chất độc dioxin và furan gây ngộ độc, ảnh hưởng tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch,… Bên cạnh đó, việc dùng túi nilon đựng đồ ăn nóng sẽ sinh ra nhiều chất độc hại cho cơ thể.

Theo đó, để loại bỏ các hạt vi nhựa có trong nước bạn có thể sử dụng các hệ thống xử lý nước giếng khoan, nước ngầm. Bởi nó giúp nguồn nước bạn sử dụng hàng ngày được an toàn. Thêm vào đó, các bộ xử lý nước như máy lọc nước cũng là một phương pháp được sử dụng nhiều nhất hiện nay.

3.2. Đối với môi trường

Không thể phủ nhận độ tiện dụng mà đồ nhụa mang lại cho cuộc sống con người nên chúng đã hiện diện ở mọi nơi xung quanh chúng ta. Từ những vật dụng nhỏ bé hàng ngày như: túi nilon, ống hút , hộp đựng thực phẩm... Thế nhưng, đằng sau sự tiện dụng đất là một mối nguy hại cho cả thế giới loài người.

Do tính chất khó phân hủy nên ngay cả khi được thu gom đưa đi chôn lấp vào đất chúng vẫn tồn tại hàng trăm năm làm thay đổi tính chất vật lý của đất đồng thời gây ô nhiễm môi trường đất, làm đất không giữ được nước dẫn đến tình trạng xói mòn, thiếu dinh dưỡng, oxi làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.

Đặc biệt, nếu xử lý rác thải nhựa không đúng cách. Ví dụ như đốt nhựa không đúng quy chuẩn còn là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí, tạo ra hiệu ứng nhà kính và làm ảnh hưởng một cách tiêu cực đến đời sống con người và các sinh vật sống.

3.3. Đối với sinh vật biển

Việc xả thải rác thải nhựa tràn lan trên biển đã gây ra hiện tượng "ô nhiễm trắng" và làm ảnh hường nghiêm trọng đến các loài thủy, hải sản như:

• Có đến hơn 260 loài sinh vật biển bị vướng hay ăn phải các mảnh rác thải nhựa trên biển, gây phá hủy tế bào, tác động xấu tới hệ tiêu hóa… hoặc làm tắc khí quản gây ngạt thở. Theo thống kê, bình quân trong mỗi con cá chứa khoảng 2.1 mảnh vi nhựa. Đây chính là nguyên nhân gây tử vong cho nhiều loài động vật. 

• Việc trong sinh vật biển chứa nhiều mảnh vi nhựa các rác thải nhựa trôi nổi trên biển cũng là nguyên nhân gây phá huỷ hay suy giảm đa dạng sinh học và làm thay đổi cấu trúc, thành phần của hệ sinh thái biển.

4. BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RÁC THẢI NHỰA

Việc xử lý triệt để rác thải nhựa có lẽ là bài toán không lời giải. Tuy nhiên, nếu mỗi cá nhân, tổ chức hiểu rõ tác hại mà nó mang lại và có ý thức hơn trong việc xả thải thì môi trường sống của chúng ta cũng sẽ dần được cải thiện hơn. Sau đây là những cách giúp giảm rác thải nhựa đơn giản, hiệu quả mà bạn nên tham khảo:

Đối với cá nhân, gia đình

• Tái sử dụng các loại chai lọ

• Sử dụng các dụng cụ ăn uống (bát, đũa, thìa, muỗng) bằng gỗ, sứ..

• Hạn chế sử dụng túi nilong nếu không cần thiết

• Sử dụng bình thủy tinh đựng nước thay chai nhựa

• Bỏ rác đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi, chủ động phân loại rác thải.

• Hạn chế tối đa việc sử dụng đồ nhựa một lần. 

Với các cấp chính quyền, doanh nghiệp

• Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng cũng như tác hại khi sử dụng túi nilon, đồ nhựa.

• Vận động người dân “nói không với túi nilon”, vứtt rác đúng nơi quy định và chủ động phân loại rác ngay tại nguồn.

• Kết hợp với các nhà máy xử lý chất thải tăng cường các hoạt động thúc đẩy ý thức người dân như: đổi rác nhựa lấy đồ dùng như cây cảnh, đồ ăn, mũ bảo hiểm… để tiện thu gom, phân loại và tái chế rác thải nhựa.

• Tăng thuế và cấp phép chặt chẽ với hệ thống kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất sản phẩm nhựa.

• Nói không với việc nhập khẩu rác thải từ nước ngoài về tái sử dụng.

• Lắp đặt các hệ thống xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường

Hy vọng, qua nội dung bài viết các bạn đã hiểu được rác thải nhựa là gì cũng như nắm được thực trạng, tác hại và các biện pháp hạn chế rác thải nhựa để cùng chung tay xây dựng một hành tinh Xanh - Sạch - Đẹp hơn.